Lokomotywy SP32 (oraz SP49)

[gornik357]

Geneza
W latach '80 XX wieku PKP potrzebowało nowych lokomotyw spalinowych do prowadzenia lekkich pociągów pasażerskich. Miały one zastąpić parowozy. Produkowane wcześniej w Fabloku krajowe lokomotywy SP42 były jednak zbyt przestarzałą konstrukcją aby wznowić ich produkcję, natomiast Polski pogrążonej w kryzysie nie było stać na zaprojektowanie i zbudowanie własnych maszyn. Zdecydowano się zamówić partię 200 pojazdów w rumuńskiej fabryce FAUR.
Prototypy
Opisując lokomotywy SP32 należy jednak zacząć od innej serii, mianowicie SP49. W 1985r. w zakładach FAUR (znanych w Polsce głównie z dostaw taboru wąskotorowego) zbudowano 2 prototypowe egzemplarze spalinowych lokomotyw pasażerskich, które na PKP dostały oznaczenia SP49-001 i SP49-002. Lokomotywy te zostały wyposażone w 12 cylindrowe, widlaste silniki M820SR o mocy 957kW (1300KM). Od serii SP32 różniła je m.in. bryła nadwozia (bardziej kanciasta), oraz wyposażenie w sterowanie wielokrotne. Największą różnicą była jednak budowa kabiny i krótszego przedziału maszynowego. Pod tym względem seria SP49 była lepsza od SP32, bowiem dzięki obniżeniu krótszego przedziału i przeniesieniu oporników z ukł. chłodzenia na dach dłuższego przedziału maszynowego uzyskano znacznie lepszą widoczność z kabiny.
Dostawy i początki służby
Od samego początku zauważono dużą awaryjność tych lokomotyw. W stosunku do prototypów wprowadzono dużo zmian. Najważniejsza różnica to brak sterowania wielokrotnego, przez co seryjne pojazdy otrzymały oznaczenie SP32, a nie jak początkowo zakładano SP49. Mimo szeregu zmian awaryjność nie zmalała. Kontrakt opiewający na dostawę 200 lokomotyw ograniczono do 150szt. Problemy sprawiały głównie awarie silników M820SR, sprężarek, oraz prądnic. Wadą serii było również to, że przy załączeniu ogrzewania składu moc lokomotywy znacznie malała. W 1986r. dotarła pierwsza partia tych lokomotyw. Były to pojazdy o numerach od 003 do 010. Wtedy też postanowiono przebudować 2 lokomotywy serii SP49 na SP32. Otrzymały one numery 001 i 002. Kolejna dostawa miała miejsce w 1987r. i zawierała pojazdy od numeru 011 do 063. Następne dostawy wyglądały następująco- w roku 1988 pojazdy od 064 do 110, w '89 od 111 do 135, w '90 od 136 do 148, zaś w 1991r. tylko 2 sztuki o numerach 149 i 150. Trzeba jednak wspomnieć iż w '91 dwie lokomotywy tej serii nabyły również ZNTK w Pile. Otrzymały one numery 151 i 152. Jeszcze w tym samym roku PKP odkupiło od ZNTK te dwie maszyny nadając im numery po skasowanych prototypach (czyli SP32-001 i SP32-002). Lokomotywy serii SP32 pracowały m.in. w lokomotywowniach: Jasło, Wałbrzych, Krzyż, Nowy Sącz, Kamieniec Ząbkowicki, Szczecin, Wrocław, Zamość, Lublin, Chełm, Chojnice, Siedlce, Kłodzko, Nysa, Zbąszynek, Czerwieńsk.
Szybki koniec serii/ modernizacje
Awaryjność lokomotyw nie malała. Z roku na rok kolejne pojazdy ulegały poważnym awariom w skutek czego zazwyczaj zostawały skreślane ze stanu PKP. Postanowiono wymienić awaryjne silniki. W pięciu pojazdach o numerach 073, 096, 147, 148 i 149 wymieniono awaryjne jednostki M820SR na silniki 12V396TC12 wyprodukowane w Rumunii na licencji firmy MTU. Moc lokomotyw nie uległa zmianie. Awaryjność również. Dlatego też zrezygnowano z dalszych modernizacji tego typu. W 2000r. postanowiono zmodernizować 96 lokomotyw tej serii. Zakres modernizacji to m.in. zabudowa nowego silnika prod. MTU typu 12V396TC14 z elektronicznym regulatorem sterowanym mikroprocesorowo, nowa aranżacja kabin, nowe, ergonomiczne pulpity, reflektory halogenowe, nowa instalacja gaśnicza i wyposażenie w układ diagnostyki stacjonarnej i pokładowej. Modernizację ograniczono jednak do 10szt., a pojazdy po przebudowie otrzymały numery od 201 wzwyż. Zmodernizowano następujące lokomotywy:
W ZNLS Piła:
-SP32-130 na 201
-SP32-046 na 202
-SP32-076 na 208
W ZNTK Poznań:
-SP32-053 na 204
-SP32-113 na 205
-SP32-110 na 209
W Newagu:
-SP32-044 na 203
-SP32-043 na 206
-SP32-062 na 207
-SP32-128 na 210
Niezmodernizowane pojazdy pracowały jeszcze do lipca 2004r., kiedy to ponad 60 lokomotyw tej serii przejęła firma KOLMEX. Maszyny pozostałe w PKP Cargo zostały z początku odstawione, a później skreślone ze stanu. Przez kilka lat gniły one na terenach lokomotywowni w Jaśle, Kamieńcu i Zamościu, oraz w kilku innych miejscach. Do dzisiejszych czasów nie przetrwała żadna z nich. Wszystkie zostały zezłomowane. Lokomotywy przejęte przez KOLMEX początkowo trafiły do ZNTK Poznań. Tam tylko jedna z nich (SP32-120) pracowała jako lokomotywa manewrowa, zaś pozostałe stały bezużytecznie powoli zamieniając się w niezdatne do jazdy wraki. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 2008r., kiedy to wszystkie lokomotywy przetransportowano na bocznicę Portu Miejskiego we Wrocławiu. Wtedy też przewoźnik STK Wrocław wynajął lokomotywę SP32-120. Pracowała ona u niego niespełna rok po czym dołączyła do wraków stojących w Porcie Miejskim. W 2009r. zapadła decyzja o zagospodarowaniu lokomotyw. Kilkanaście pojazdów w najlepszym stanie trafiło do Interloku Piła, gdzie miały przejść modernizację i zostać sprzedane pod nazwa RegioLok. Egzemplarze w najgorszym stanie przewieziono do Warszawy, gdzie zostały zezłomowane. Lokomotywy, które pozostały we Wrocławiu po jakimś czasie na miejscu pocięto na złom. Większość maszyn oczekujących modernizacji w Interloku Piła zezłomowano jednak w 2010r. Do przebudowy pozostawiono jedynie 3 pojazdy o numerach: 025, 071 i 120. Rozpoczęto modernizację 071. Zabudowano nowa kabinę, klasyczne "garnki" zastąpiono miejscami na nowe reflektory halogenowe, nadwozie oczyszczono ze starego lakieru i rdzy po czym przerwano modernizację, a niedokończony pojazd wystawiono na dwór, gdzie szybko zardzewiał. Pod koniec 2011r. pocięto na złom wszystkie 3 pojazdy (025, 071 i 120). Tym samym zakończyła się era lokomotyw SP32 z oryginalnymi silnikami M820SR
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego przetrwało tylko 15 ze 150 lokomotyw SP32. Sa to egzemplarze nieoryginalne, 5 z nich ma wymienione silniki, zaś pozostałe to egzemplarze po modernizacji (oznaczenie pow. 200). Wszystkie zmodernizowane maszyny należą do Przewozów Regionalnych. SP32-206 została przemalowana w nowe barwy przewoźnika. Lokomotywy stacjonują w Krzyżu i Chojnicach. Większość z nich nie jeździ liniowo. Egzemplarze po wymianie silnika należą do dwóch przewoźników. SP32-148 i 149 należą do PKP Cargo, zaś 073, 096 i 147 do PR. SP32-148 jest sprawna, lecz obecnie stoi odstawiona w Chełmie. SP32-149 to wrak stojący na terenie lokomotywowni w Kamieńcu Ząbkowickim. Wszystkie 3 pojazdy Przewozów Regionalnych znajdują się w Chojnicach. 073 i 096 są odstawione, zaś 147 jest obecnie mocno zdekompletowanym dawcą części.
Ciekawostki
Lokomotywy te doczekały się wielu "przezwisk" wymyślonych przez kolejarzy. Te najbardziej znane to: zemsta, papuga, odkurzacz, żółtek. Często nazywano je też tak samo jak lokomotywy ST43 i Lxd2, czyli rumun.
Dane
Układ osi: Bo'Bo'
Typ silnika spalinowego: M820SR
Moc znamionowa: 957kW
Przekładnia: el. AC/DC
System ogrzewania: el. 3kV
V max: 100km/h
Średnica kół: 1100mm
Masa służbowa: 74400kg
Dł. całkowita: 16000mm
Zdjęcia
Lokomotywa serii SP49
autor nieznany


Lokomotywa serii SP32
autor: Bartosz Górnicki "Górnik357"


Lokomotywa serii SP32 po modernizacji (numery pow. 200)
autor: Bartosz Górnicki "Górnik357"


Lokomotywa serii SP32 w malowaniu Przewozów Regionalnych
autor: Bartosz Górnicki "Górnik357"




Opracował: Bartosz Górnicki w oparciu o wiedzę własną, opinie kolejarzy i miłośników kolei, zasoby internetu, oraz "Atlas Lokomotyw" P.Terczyńskiego.